Zomer 2012

Het is wat stil geweest op mijn blog. De voornaamste reden zal zijn geweest dat alles wat ik in de moestuinbakken neerzette binnen een nacht door de slakken met de grond gelijk was gegeten. Dus weinig vreugdevolle ontwikkelingen voor mij om te volgen en op dit blog te delen.
De bloemkoolplantjes die ik uit zaad had opgekweekt waren weg, ik had nog wat plantjes achter de hand, maar ook die waren zo verdwenen. De pompoenplantjes die het vorig jaar uitstekend deden, waren ook in no-time geminimaliseerd tot een enkel stengeltje. En natuurlijk geen slak te bekennen... Gelukkig staat niet alles in de moestuinbakken en dat wat in een pot of in de border staat heeft het wel gered.

Zo was de frambozenoogst overvloedig en nu de laatste vruchten op zijn, begint de Japanse wijnbes vrucht te geven. Net als de braam en framboos is de Japanse Wijnbes familie van de roos.
De nieuwe scheuten van deze plant zijn al bijna tweeëneenhalve meter lang. De top van deze takken heb ik in een bak met aarde gelegd met een steen erop. Zo zal de tak gaan wortelen, in het najaar kan de gewortelde top losgeknipt worden van de hoofdplant en heb je dus een stek.

De courgettes stonden vorig jaar  in de moestuinbak, maar al snel werd duidelijk dat de moestuinbak eigenlijk te klein was voor de vlot groeiende planten. Door de weinige ruimte tussen de planten was het lastig oogsten en de netten die de vogels, katten en slakken uit de bakken moeten houden, pasten niet meer goed om de moestuinbak heen, omdat de planten ruim over de randen hingen. Dus dit jaar staat de courgette gewoon in een pot, dit kan namelijk ook uitstekend en het oogsten gaat prima lukken zo te zien.

De vleestomaten: vorig jaar deden de planten het geweldig -totdat er vruchten aan de plant kwamen. De bladeren werden bruin en de vruchten maar niet rijp. Een vriend van me vertelde me dat tomaten ziektes krijgen wanneer ze niet onder een afdakje of in een kas staan. Ik bedenk me dan altijd of dat logisch is: hoe is dat in de natuur...?? Dan groeien de tomaten toch ook gewoon in de buitenlucht? Helaas had deze vriend gelijk: als het weer te nat is, ontstaan er ziektes in de tomatenplanten.                       

De kasjes die te koop zijn voor tomatenplanten, lijken goedkoop, zo'n 40 euro, maar uit recensies blijkt dat deze weinig stevig zijn. Tot op heden red ik het prima met een zelfgemaakte constructie van plastic en bamboestokken. De planten blijven droog. Niet vergeten om ze af en toe wat water te geven dus. De eerste bloemetjes komen tevoorschijn, hopelijk binnenkort de eerste vruchten!

Vorig jaar kreeg ik van een vriendin allerlei lekkere dingetjes van de Boerenmarkt, waaronder een witte pompoen: Pattison. Heerlijke vrucht. Ik heb bij het bereiden de pitten schoongespoeld, gedroogd en bewaard en van de vier pitten is er eentje uit gegroeid toen een joekel van een plant. Er zit al een prachtige bloem in!

Ondertussen heb ik toch maar slakkengif gekocht en ben ik opnieuw begonnen met het inzaaien van de moestuinbakken. Spinazie, worteltjes, prei, raapsteeltjes, radijs en postelein en chinese kool. Ik ben heel benieuwd of ik er nog iets van ga oogsten....

Wordt vervolgd......

Ijsheiligen

IJsheiligen is één van de oudste en wellicht het bekendste begrip uit de volksweerkunde. De eerste berichten over deze "strenge heren" dateren van rond het jaar 1000. De IJsheiligen zijn St. Mamertus, St. Pankratius, St. Servatius en St. Bonifatius. Zij vieren hun naamdagen op achtereenvolgens 11, 12, 13 en 14 mei.

De IJsheiligen ontlenen hun benaming aan het gevaar van koud voorjaarsweer voor het gewas, dat in deze tijd in volle bloei staat. Een late vorstnacht kan nu veel schade aanrichten. Het is echter niet zo dat tijdens de IJsheiligen de kans op een overgang naar koud weer groter is dan op andere dagen in het voorjaar.

Abrupte temperatuurveranderingen, die onder andere het gevolg zijn van het nog relatief koude zeewater, zijn kenmerkend voor dit hele jaargetijde en kunnen ook in juni nog voorkomen. Wel neemt na half mei de kans op vorst sterk af en aan het eind van deze maand zijn temperaturen onder nul heel uitzonderlijk. In dat opzicht markeren de IJsheiligen meestal de overgang naar een periode met een meer zomers karakter.

Het is een algemeen bekend gegeven dat je pas na IJsheiligen kan beginnen met het planten in de volle grond. Omstreeks deze tijd komt in West-Europa nogal eens een schade brengende nachtvorst voor. Hij begint meestal rond 7 mei met een koude noorder wind.

Na deze dagen komt er in onze streek (Midden Noord-Europa) geen nachtvorst meer voor.

De heiligen van IJsheiligen
Van oorsprong heeft IJsheiligen betrekking op de naamdagen van de volgende katholieke heiligen:

Mamertus 11 mei

Pancratius 12 mei

Servatius 13 mei

Bonifatius 14 mei

Drie is het heiliggetal en daarom rekent men er in de meeste landen maar drie tot de IJsheiligen. In sommige landen wordt St. Mamertus niet meegeteld, in andere landen hoort St. Bonifatius er niet bij.

Bron: www.beleven.org

Nieuwe planten

Dit weekend wilde ik even naar het tuincentrum om wat nieuwe planten te kopen. Al een tijdje was ik op zoek naar Lelietjes van Dalen (zie linkerafbeelding) en ik wilde ook wat zaden bijhalen. Bleek nou net deze zaterdag 30% korting op alle planten te zijn voor de vroege vogels.

Vorig jaar hebben jullie kunnen zien hoe ik uit kitchenscraps kiwiplantjes heb opgekweekt, deze hebben de winter helaas niet overleefd. Toen ik me op internet wat ging verdiepen in de kiwi was ik blij verrast: wat een mooie plant! Fluweelachtige bladeren met een roze gloed. Alleen bleek je wel een mannetjes- en een vrouwtjesplant nodig te hebben voor bestuiving. Tja, als je de pitjes uit een kiwi haalt, zijn deze dan óf allemaal mannelijk, allemaal vrouwelijk óf gemengd en hoe herken je dan het verschil.
 Ik besloot de planten aan te schaffen, je koopt ze als setje, of zoals het label zegt: in een huwelijk. In mijn tuin heb ik vlak tegen de gevel op een zonnige plek een pilaar staan, daar zouden ze het vast goed doen. Meteen even kippengaas gekocht om aan de pilaar te bevestigen als steun, want de kiwi is een klimmer.

Dan heb ik langs de schutting nog een border die niet erg zonnig is. Voor deze zijde van de tuin heb ik wat Lelietje van Dalen knollen gekocht en een gebroken hartje. Vorig jaar heb ik daar wat varens neergezet en lieve vrouwebedstro. Beiden zijn goed aangeslagen. Naast de oude boomstronk groeien wat brandnetels, die ik bewust heb laten staan: vlinders leggen hun eieren in brandnetels.

Japanse hollepijp, een plantje voor in of bij de vijver, maar ik vind het zo mooi! Ik vermoed dat hij in een emmer met natte aarde zich ook wel oke zal voelen. Er zitten geen gaten in de bodem, dus het regenwater zal erin blijven staan.

Ook heb ik wat zaden gekocht: bloemkool, Chinese kool en andijvie en tot slot nog wat kruiden voor in de kruidenbak: thijm en basilicum.

Het weekend was het natuurlijk waardeloos weer, maar voor koninginnedag was zonnig en droog weer verwacht. Ik besloot de drukte in de stad te laten voor wat het was en lekker in de tuin te gaan werken en mijn aankopen een plekje te geven. Met uitzondering van de kiwi, want die wil ik graag in een grote bak hebben, die ik zelf wil timmeren. In mijn hoofd zou het een mooie constructie rond de pilaar moeten worden, die zowel plek biedt aan de kiwi als aan de kliko en een kasje. Dat vergt nog wat denk- en meetwerk. Ook de achterburen waren in de tuin bezig en hadden nog een lading oude bakstenen over. Het stapelmuurtje begin nu echt vorm te krijgen.

Enkele voordelen van een stapelmuurtje:

* Kosteloos

* Ziet er naar mijn mening veel leuker uit dan strakke tegels uit het tuincentrum

* In tegenstelling tot houten borderranden, vergaat dit materiaal niet

* Wanneer je het muurtje niet te hoog maakt, heb je geen cement oid nodig en kun je het muurtje dus ook ten alle tijden aanpassen of verplaatsen

* Maar het belangrijkste: het biedt ruimte aan allerlei insecten. De koolmeesjes hebben al door dat bij de houten borderpaaltjes de meeste slakjes zitten en werken de hele rij paaltjes systematisch af op zoek naar voedsel.

Tot slot nog even wat foto's van het 'Gebroken Hartje', ook wel Mariatranen genoemd. Is t geen plaatje?

 

Verspenen

Bloesem Zwarte Bes

Vorige maand noemde ik mijn blog nog enthousiast 'Lente'! Die overtuiging mis ik nu een beetje. Ik vind het bar koud en ik zie te weinig zon. Hoewel vandaag was ie er wel.... af en toe.... afgewisseld met een regenbui of zelfs hagel.. Ik zat eigenlijk wel te wachten op een beetje zonnig weer want de kiemen die vorige maand net opkwamen, groeien keihard uit de chinese bakjes en moesten echt nodig worden overgezet in grotere potjes.  

Knopjes Framboos

Nu het dan vanochtend toch echt wel zonnig leek te zijn, raapte ik de moed bij elkaar om lekker in de tuin aan de slag te gaan. Door de tuin lopend zag ik dat de natuur toch echt niet stilstaat ondanks het gebrek aan zon. Verschillende planten laten hun bloesem al zien. Ik word er blij van.

Bloesem Peer

Het overzetten van de ontkiemde zaden naar grotere bakjes noemt men verspenen. Dit doe je meestal als het plantje naast de 2 lobblaadjes ook 2 'eigen' blaadjes vertoont. Deze zien er anders uit dan de lobblaadjes. Heeft je plantje 4 blaadjes in totaal, dan zit je goed! ; )
Zorg dat de aarde droog is wanneer je gaat verspenen. De aarde zal makkelijk loskomen van het bakje als je er zachtjes op klopt en je kunt de plantjes makkelijker uit elkaar trekken, zonder de worteltjes te beschadigen. Stop in een groter bakje wat potaarde en maak een kuiltje met je vinger of een potlood waar je het plantje in laat zakken. Druk de aarde zachtjes aan en geef het plantje water.

Gelukkig had ik van vorig jaar vele kleine bloempotjes bewaard en had ik nog een zak potaarde staan. Vooral de komkommer was al flink doorgeworteld.
Naast de komkommer, heb ik ook de courgette en de pompoen verpot. Wanneer je beiden heb gezaaid is het nog best lastig om ze uit elkaar te houden. Deze twee groenten zijn familie van elkaar en ze hebben nagenoeg hetzelfde blad. De tomaatjes en sla kunnen nog wel even in de kleinere bakjes blijven. (Niet al te lang, maar de potaarde was alweer op en de plantjes van de pluksla zien er nog wel heel fragiel uit)

Tja en dan.... het tafeltje voor mijn kamerraam dat dienst doet als vensterbank heeft maar beperkte ruimte. Er is nog steeds nachtvorst, dus moet het toch binnenstaan. Een kasje zou handig zijn, maar is vaak van plastic en kost weer geld. Opeens realiseerde ik dat mijn oude konijnenhok best wel wat wegheeft van een kasje. Dus daar staan nu mijn verspeende plantjes in. Nu nog binnen. Straks kan hij naar buiten met een glasplaatje er bovenop en dan is het meteen een koude bak. Bijkomend voordeel is dat de plastic onderbak het teveel aan water opvangt en dat ik al deze plantjes gemakkelijk in één keer naar binnen of buiten kan tillen.

Ondanks de kou, komt toch het zaaigoed voorzichtig op. De radijs zal binnenkort uitgedund moeten worden. In de andere vakken zie je rucola en raapsteeltjes.

Eenmaal klaar met het groen, ben ik nog even verder gegaan met mijn stapelmuurtje. De achterbuurman is zijn tuin aan het omgooien en er lagen wat mooie oude klinkers in de steeg, die ik mocht hebben. Langs de schutting heb ik een randje groen, maar de aarde loopt schuin af naar het pad. Een borderrandje van paaltjes zou een oplossing zijn om te voorkomen dat de aarde tijdens een regenbui het pad op stroomt, maar die heb ik al zoveel in mijn tuin. Met oude klinkers kun je makkelijk een muurtje stapelen. De ruimtes tussen de stenen kun je opvullen met wat aarde en al snel zullen daar kleine plantjes en mosjes groeien. Het ziet er leuk uit, geeft insecten schuilplekjes, en je recycled materiaal. Mocht je geen buren hebben die stenen wegdoen, kijk eens op marktplaats, vaak kun je gratis stenen ophalen bij iemand die er vanaf wil, maar leuker is om oude stenen te gaan sprokkelen op een braakliggend terein, waar gesloopt is. Daar vind je een de mooiste exemplaren!

Waarom biologisch?

Deze elf-jarige legt uit...

Kiemkracht!

Vorige week dinsdag, precies een week geleden, ben ik begonnen een en ander voor te zaaien. Wat gaat dat toch hard! Hieronder de huidige situatie.



Links boven in het blauwe bakje: de courgette, in het groene bakje: de pompoen, in het zwarte bakje boven zitten de mandarijnenpitten, het zwarte bakje daaronder de Pattison (witte pompoen). In de bakjes van de Chinees van links naar rechts: de kerstomaatjes, de komkommer (welke het snelst ontkiemde van allen), de pluksla en vleestomaat.

Lente!

De lente zit niet alleen meer in de lucht. Volgens mij en volgens de kalender is de lente nu echt begonnen. Tijd om de zaden eens tevoorschijn te halen en uit te zoeken wat wel al en wat nog niet gezaaid kan worden. Sommige zaden mogen meteen al de volle grond in: radijs, raapstelen en rucola, sommige zaden kunnen voorgezaaid worden in een kasje. Nou heb ik geen kasje en bij gebrek aan vensterbank heb ik een laag tafeltje onder het raam waar ik mijn bakjes met zaaigoed plaats.

Bij verschillende winkels kun je leuke kant-en-klare zaaipakketjes kopen: een plastic bloempot met aardetablet en zaden. Ik moet toegeven, het ziet er schattig uit en het zijn leuke kadootjes. Nu ik mij steeds verdiep in duurzaamheid, krijg ik een steeds grotere weerstand tegen plastic. Wat je ook koopt tegenwoordig het is vaak van plastic, en zo niet, dan is het verpakt in plastic. Dus die plastic potten, die laat ik lekker in de winkel staan. Zo'n aarde tablet is handig als je tuinambities niet verder reiken dan 1 enkele bloempot. Gaan je wensen verder: een zak potaarde is heel betaalbaar en de onvermijdelijke plastic verpakking gaat natuurlijk in de plastic bak. Dan de zaden, die zitten als ze je los koopt in fijne papieren zakjes, die zo weer bij het oud papier kunnen. Afhankelijk van wat je wil zaaien ben je tussen de 1,50-3,00 euro kwijt per zakje zaad. Voordeel is dat je kunt uitzoeken welk ras worteltjes of courgette je wilt, bovendien doe je met een zakje zaad vaak meerdere seizoenen. Maar goed dan moeten die zaden nog ergens in. Wanneer je geen plastic potten wilt kopen, gebruik dan afval. (Huh... afval??) Elke week gooien we een enorme hoeveelheid plastic weg, als je je afval scheidt, zul je ontdekken hoeveel prachtige zaaibakjes er tussen je plastic afval zitten. Bakjes van je champignons, druiven, aardbeien, trostomaten, plastic schaaltjes van bijv gehakt en helemaal ideaal: bakjes van de chinees, maar ook melk-, yoghurt- en sappakken waar je de bovenkant vanaf snijdt zijn prima bakjes voor zaailingen. Wanneer je er eenmaal oog voor krijgt zie je steeds meer mogelijkheden in je keukenafval. Wil je ook nog bezuinigen op zaden: gebruik kitchenscraps. (meer info: Don't throw it, grow it) Dus geen afvalvermeerdering maar recycling van je afval.

Dus... afgelopen maanden heb ik mijn plastic bakjes gespaard en afgelopen dinsdag heb ik de bakjes gevuld met potgrond en zaden, zaden van pompoen, Pattison (witte pompoen, heerlijk gevuld met couscous en dadels), manderijn, allen uit kitchenscraps. Daarnaast had ik nog erg veel zaden over van vorig jaar: komkommer, vleestomaten, tiny toms (kerstomaatjes), courgette, allemaal voorgezaaid in bakjes op de vensterbanktafel. Nieuw dit jaar: pluksla. De bakjes van de chinees, bewaar de deksel, op deze manier maak je simpel je eigen minikasje: doe aarde in het bakje tot 1 a 2 cm onder de rand, zaai de zaden en geef water. Vervolgens doe je de deksel erop, het water dat verdampt, blijft onder aan de deksel hangen in condensvorm en zal weer naar beneden zakken. Je hoeft ze dus niet steeds water te geven. Let wel op dat wanneer het de zaden ontkiemen en tegen de deksel komen, dat je de deksel dan op tijd verwijderd. Heb je bakjes zonder deksel dan kun je hetzelfde effect krijgen door doorzichtig keukenfolie over het bakje te spannen en dat vast te zetten met een elastiekje. Vorig jaar zijn de kiwizaden prima ontkiemd in een klein bakje van huzarensalade met dekseltje. De komkommerzaden zijn in het bakje van de Chinees gegaan en vandaag, drie dagen na het zaaien, komt er al groen tevoorschijn. Fantastisch hoe snel dat gaat!

Vandaag was het natuurlijk ook weer prachtig weer en omdat ik sommige dingen in volle aarde wil zaaien, heb ik de moestuinbakken eens bekeken. In de herfst had ik de bak bedekt met bladeren, een laag plastic eroverheen, vastgezet met stenen, om te verhinderen dat de buurtkatten zich mijn prachtige moestuinbak als een koninklijk kattenbak zouden toeëigenen. Vandaag het plastic verwijderd, de bladeren uit de bak geschept en de aarde omgeschept. Wat een hoop wormen! Dat moet wel prima aarde zijn nu. Helaas ook heel veel baby-naaktslakken, die meteen verhuisd worden, aangezien ik deze liever niet tussen mij sla en radijs wil. Dit weekend nog een zak tuinaarde eroverheen en dan kan er ingezaaid worden. : )

Een zonnig en groen weekend gewenst!

Schaderapport

Voorjaar!
Ja hoor, het zit echt al in de lucht. De zon schijnt uitbundig, mijn tuindeur staat wijd open, 1 van de vogelhuisjes wordt veelvuldig en uitgebreid bezichtigd door een pimpelmees-koppeltje en ik hoor een kakafonie van vogelgezang.

Helaas niet alleen maar positieve berichten. Ook al wordt deze winter omschreven als mild, mijn tuinplanten zijn het daar niet allemaal mee eens. De artisjok en kardoen zijn overleden. Wat zielige bruine sliertjes die bijna niet te onderscheiden zijn in de laag bladeren eronder is alles wat resteert. Ook de kitchenscraps, waarvoor ik een soort van constructie had gebouwd hebben de vorst niet overleefd. Ik had ze natuurlijk ook naar binnen moeten halen.


Helaas tot zover de Eddoe
en mango-planten. (links)

Ook voor de Stevia (rechts) zie ik het somber in. De peterselie lijkt het echter prima naar zijn zin te hebben en tot mijn grote verbazing zie ik al wat jonge bieslooksprietjes.

De appel en kiwi hebben het  blad verloren, maar die horen het Hollandse klimaat aan te kunnen, dus ik verwacht dat deze nog wel uit gaan lopen.

Gelukkig niet alleen maar somber nieuws. De avocado en citroenplantjes die binnen hebben overwinterd doen het super. En ook buiten beginnen de vaste planten weer uit te lopen. Prachtig al dat frisse voorjaarsgroen.

Rode Kornoelje

Rode Kornoelje (knop?)

Zwarte Bes

Framboos

Japanse Wijnbes

<><><><>

Duizendschoon (2-jarig)

De duizendschoon heb ik vorig jaar gezaaid en in het najaar overgezet in de vaste grond. Aangezien een of andere buurtkat het nodig vond mijn zorgvuldig geplante plantjes weer uit te graven en van mest te voorzien heb ik ze maar even beschermd met een omgekeerd fietsmandje. De bedoeling is dat deze plantjes deze zomer gaan bloeien.

Duizendschoon in bloei (foto van google)

Tot zover de inventarisatie van mijn tuin- en plantsituatie. Ik kan niet wachten om mijn moestuinbakken in te gaan zaaien!

Wabi sabi

Een aantal jaren geleden werkte ik een zomer lang in de thuiszorg, waardoor ik bij veel mensen over de vloer kwam, met name ouderen. Natuurlijk kreeg ik veel verhalen te horen over vroeger en dat veel dingen toen anders waren, misschien beter. Wat ik bij veel mensen terughoorde was een weerstand tegen de huidige consumptiemaatschappij. Vroeger, dan spaarde je voor een uitzet. Wat je kocht, kocht je voor je leven en dat werd goed onderhouden. Denk in de richting van gestopte sokken, boenwas en  zilverpoets. Tja aan mdf en plastic valt weinig te poetsen. Bovendien als het stuk is, dan kopen we toch gewoon een nieuw? Dat is ook een klacht van de oudere generatie: alles wordt tegenwoordig maar weggegooid! Vroeger had je 2 of 3 stel kleding, daar had je het mee te doen, je at 1 à 2 keer per week vlees en ging 1 keer per week in de tobbe/bad. Duurzaam nietwaar? Het geeft wel aan hoe verwend we zijn geraakt in kort tijdsbestek, maar maakt het ons ook gelukkiger?

Wat heeft bovenstaande met wabi sabi te maken? Wabi sabi is duurzaam, wabi sabi is back to nature en wabi sabi omarmt imperfectie en de tand des tijds. Onder andere dan, want wabi sabi is een veelomvattende Japanse filosofie.

Aangezien men in Japan op een heel andere manier met taal omgaat, is het begrip wabi sabi bijna niet te vertalen naar het Nederlands, daarnaast is de betekenis van de woorden door de eeuwen heen veranderd.

Wabi betekende voorheen iets in de trant van: eenzaamheid/verlaten, maar ook verlangen en hunkeren naar, tegenwoordig verwijst het woord tevens naar eenvoud en rust. ‘Je ervaart wabi als je je van alle invloeden, eisen en verwachtingen van het bestaan keert en je helemaal op jezelf gaat concentreren.’
Sabi staat symbool voor de vluchtigheid van het moment. We vinden het in vergeelde foto’s, vervallen huizen en geuren van vroeger. Het raakt aan nostalgie.
De combinatie van de woorden wabi en sabi zou je kunnen opvatten als het verlangen om in eenvoud te leven in de tijd die voorbijgaat.

Als je goed naar de natuur kijkt, kan het je niet ontgaan dat alles aan verandering onderhevig is. Met name in de lente en herfst is dit onmiskenbaar. Toch zijn we zo gewend de natuur te manipuleren, dat we hier niet altijd meer bij stil staan. Sterker nog, we gaan hevig in verzet om verval uit het zicht te houden. Toevallig zag ik laatst een serie before/after fotomanipulaties van bekendheden en modellen op mashable.com Dit liet feilloos zien wat we tegenwoordig graag wegpoetsen: grijze haren en rimpels, de tekenen van ouderdom. Wabi sabi niet. Dat gaat over vergankelijke schoonheid en accepteren dat alles altijd aan verandering onderhevig is - dus ook George Clooney! ; )

Wabi sabi tikt aan verschillende momenteel heersende trends: aan 'leven in het hier en nu' en aan 'mindfulness', toch is wabi sabi wars van trends. Trends gaan maar even mee en wabi sabi is juist het afleggen van al het uiterlijk vertoon, van mode en consumptie, maar nodigt je uit naar de kern te gaan en te onderzoeken wat je echt nodig hebt en echt belangrijk vindt.

Wabi sabi gaat over imperfectie, want imperfectie onderscheidt iets van de massa en maakt het uniek en boeiend. Dus ook spullen mogen langzamerhand sporen van de tijd vertonen, dat maakt ze extra bijzonder.

Wabi sabi nodigt je uit natuurlijke energie naar binnen te halen, in de vorm van planten, of gevonden voorwerpen uit de natuur -een steen, kastanjes, een mooigevormde tak of schelpen-, maar ook in de zin van natuurlijke stoffen en materialen: hout, bamboe, katoen, wol, linnen en leer. Wat je ook leest over wabi sabi, overal kom je wel de bloem tegen, die in alle schoonheid bloeit en je herinnert om van het hier en nu te genieten. Morgen kan de bloem alweer verwelkt zijn.

Verder staat wabi sabi voor zoveel dingen die ik leuk of mooi vind: creativiteit, kunst, zelfgemaakte spullen, kindertekeningen, kringloop in plaats van nieuw, zichtbare reparaties, karakter, eenvoud, authenticiteit, de boerenmarkt; pure voeding van het seizoen en uit eigen streek, beduimelde boeken: kapotgelezen met onderstreepte passages. Het genieten van de seizoenen, van de dauw in de ochtend en de schemering in de avond.

Of ik zelf al wabi sabi ben? Ehm.. nee, niet echt. Ik vind een beetje troep om me heen in huis best gezellig, in een strak en leeg wabi sabi huis, zou ik me niet thuis voelen. Als er een wabi sabi-moment optreedt, ren ik meestal meteen naar binnen om mijn fototoestel te halen om het vast te leggen -dat is niet zo wabi sabi! Een wabi sabi boek suggereert letterlijk over de plaatsing van foto's: 'Weersta voor een wabi sabi-stijl de verleiding om je leven in een duidelijk chronologische volgorde te laten zien' Ik geloof dat ik hier grote moeite mee zou hebben. Ik ben namelijk best wel een perfectionist. Wabi sabi geeft me nieuwe inzichten en dat ik niet helemaal aan het profiel voldoe, ach..... wabi sabi omarmt imperfectie.

Lessen uit de natuur

Onlangs las ik in de Happinez een interview met Rascha Peper. Op de vraag ‘waar geloof je in?’, antwoordde zij: ‘Ik ben van huis uit niet gelovig opgevoed, maar was wel een echte zoeker naar ‘de’ waarheid in het leven. Mijn ouders erkenden alleen de macht van de natuur en daarin vielen geen antwoorden op levensvragen te ontdekken. De natuur is er gewoon in al haar schoonheid en onverschilligheid ten opzichte van ons. Ik kan me dus nergens aan vastklampen, aan regels noch aan mooie beloften.’

Ik vroeg me af of dat waar is. De natuur heeft geen woorden, geen regels en verboden, maar persoonlijk leer ik heel veel van de natuur. Misschien juist wel omdat ze geen woorden heeft, maar gewoon laat zien wat natuurlijk is. Ook verdieping in permacultuur heeft me bewust gemaakt hoever we als mens van de natuur zijn komen te staan.

In de herfst zie ik elke keer weer dat het nodig is om oude dingen los te laten, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe dingen. Elke winter ervaar ik dat het nodig is om rust te nemen, dat het lijkt alsof er niets gebeurt, maar alles is in voorbereiding voor de lente. In de lente constateer ik elke keer weer dat ik ongeduldig ben, maar dat dingen de tijd nodig hebben om tot groei en bloei te komen. In de zomer verbaas ik me over de overvloed van de natuur, niet alleen de bloemen en de vruchten, maar daarin vind je weer een veelvoud aan zaden en pitten voor het volgende jaar. Daarnaast leert de natuur je te genieten van het hier en nu, die prachtige bloem kan morgen alweer weg zijn. Die libelle die op je boek komt zitten is na een paar seconden alweer weg.

Door omstandigheden ben ik meer op mijn voeding gaan letten. Bij een natuurarts en chinees geneeskundige leer ik over de schade van suiker en E-nummers, over het belang om te eten wat het seizoen en je eigen streek biedt. Ik ben meer biologisch gaan eten, puurder en zonder kunstmatige toevoegingen.

De afgelopen jaren heb ik gemerkt dat ik me prettiger voel als ik me ook binnenshuis omring met natuurlijke materialen, ipv plastic, mdf en synthetische materialen. Mooie bijkomstigheid is dat natuurlijke materialen zoals hout en leer mooier worden naarmate ze verouderen in tegenstelling tot niet-natuurlijke materialen. Eigenlijk heb ik ook wel een voorkeur voor kringloopmeubelen, die op te knappen zijn tot een uniek meubel, die nog ambachtelijk en met zorg zijn gemaakt van hout dat vroeger veel langer de tijd kreeg om te drogen. Ik houd van het verweerde.

Ook in de tuin. Zijn die oude gemetselde
muurtjes die begroeid zijn met mos, niet veel
charmanter dan strak aangelegde tuinen van
tegenwoordig? Bovendien vraagt het geen
onderhoud, geen chemische schoonmaakmiddelen.

Is het niet een verademing om in deze tijd van consumptiemaatschappij, van vele prikkels, haast en stress eens wat meer stil te staan bij het hier en nu, aandacht te schenken aan dat wat is.

En opeens verscheen in de Happinez een artikel over Wabi Sabi, met name gericht op woninginrichting. Maar mijn interesse was gewekt en ik ben me erin aan het verdiepen, het is namelijk een veelomvattende Japanse filosofie. In een volgend blog meer!

Polyculturen

Ik ben nog geen doorgewinterde tuinvrouw. In die zin, dat ik een winterstop heb van het tuinieren. Dat is helemaal niet logisch, aangezien de natuur, maar ook bepaalde groentensoorten gewoon doorgaan in de winter.
Ik volg wel de natuur, in die zin, dat ik me in de herfst naar binnen keer, rust neem en me weer even op andere hobbies en interesses richt.
Nou moet ik eerlijk zeggen dat ik er niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk even klaar mee was. Alles wat ik later dan augustus zou kunnen oogsten was verdwenen: de prei en de winterwortelen. Met dank aan de naaktslakken. De broccoli die ik nieuw had aangeschaft als kleine plantjes, mochten ook niet aan hun aandacht ontsnappen, al heeft 1 plantje zich staande weten te houden en daarbovenop prijkt nu een klein babybroccolistronkje. De spinazie die ik had gezaaid heeft nooit het daglicht mogen aanschouwen. Treurig hè? Ik heb me gewonnen gegeven en de tuin voor de herfst en winter teruggegeven aan de slakken.
Maar toch.. dan kom ik onderstaand artikel tegen op internet en dan begint het wel weer te kriebelen hoor! Over twee maanden kunnen de eerste groenten alweer ingezaaid worden. Hoe zal ik het dit jaar gaan aanpakken? Wat komt er wel weer in de tuin en wat slaan we komende zomer maar over? Ik heb geleerd dat tomatenplanten toch echt een parapluutje nodig hebben om bepaalde ziektes tegen te gaan. Ik zal een goede oplossing moeten gaan zoeken voor het overschot aan slakken in de tuin. Dus het zal nog eventjes rustig blijven hier, but I'll be back! Tot die tijd, laat je inspireren door onderstaand artikel.


Polyculturen: duurzame landbouw in zeven etages

(Transition Towns) Samenvatting van de lezing van Fransje de Waard die zij tijdens de Landelijke Transitie Conferentie in Deventer van 30 september heeft gegeven.

Fransje is schrijfster van het boek Tuinen in Overvloed, het eerste Nederlandse standaardwerk ooit over permacultuur.

Roof en compensatie

Om niet meer zo te moeten zwoegen als onze grootouders op het land deden hebben we een economisch systeem opgebouwd dat in de kern is gebaseerd op roof en compensatie. We roven miljoenen jaren fossiele plantengroei in de vorm van aardolie en –gas, geologische formaties van minerale afzettingen, levende wouden, oeroude unieke landschappen en tjokvolle oceanen. We roven het land kaal en beroven het van leven met monoculturen en compenseren dat met zakken chemokorrels.

We verzieken onze darmflora met industrieel voedsel uit diezelfde monocultuur dat hooguit een veelzijdigheid aan E-nummers heeft, waar alsmaar meer suiker aan toegevoegd wordt om de smakeloosheid te maskeren. We compenseren dat met potjes vitaminen, supplementen en bacteriedrankjes.

En ondertussen blijken de toenemende keurmerken en kwaliteitsaanbevelingen die op de verpakkingen vermeld staan, de consument veelal te bedotten, zoals televisieprogramma’s als De Keuringsdienst van Waarde regelmatig aantonen.

Hedendaags beheer, verzamelen en jagen

In de negentiger jaren was Nederland een culinair ontwikkelingsland: het ging wel over consuminderen en milieuvriendelijk tuinieren, maar niet over voedsel. We hebben ons voor een groot deel tot consumptieslaven laten maken, en in de mate waarin dat het geval is, is er winst te behalen. Willen we gezond, vers, voedzaam, ecologisch verantwoord, dan zeggen we nee tegen alle namaak en ja tegen de stap die we als mens nu in onze evolutie moeten zetten: beheerder van polyculturen en eigentijdse jagers en verzamelaars te worden.

We verzamelen in deze tijd gedecentraliseerde voedselculturen van microproducenten in onze eigen buurt, onderweg en op het web en als jagers gaan we op zoek naar de producten die we willen hebben op boerenmarkten, straatventers en andersoortige regionale voedselevenementen. (Vergeet je niet de enquete van Natuur en Milieu in te vullen?) Zo blijft voedsel dichtbij, wordt het weer kleinschalig en wordt het steeds minder een speculatieproduct op de wereldmarkt, dat zo gewenst gedumpt kan worden als het ‘waardeloos’ is geworden.

Het zou al een hoop schelen als veel meer mensen opnieuw een deel van hun eigen voedselproductie zouden verzorgen, deze keer niet tegen de natuur in maar met haar mee: weg met de monocultuur, de toekomst is aan de polycultuur.

Hoogbouw in de permacultuur: polycultuur



Polycultuur is een natuurlijk verschijnsel, je ziet het overal in de natuur wanneer je haar haar gang laat gaan. Een kale plek wordt door de natuur met een zekere agressiviteit ingenomen, mede om de grond bij elkaar te houden. Dit is de kolonisatie fase. Daarna komt de fase van meerjarige vegetatietypes, waarna zich in de loop der tijd een hoogdiverse zogenaamde climaxvegetatie vestigt die past bij bodem en klimaat. Meestal is dat een bos en bossen houden zichzelf in hoge mate in stand. Ons werk als hedendaagse beheerders zal dan voornamelijk bestaan uit corrigeren en verrijken – en oogsten!

Bij goed ontworpen polyculturen wordt elk plekje van het terrein gebruikt voor specifieke elementen die zich daar het meest senang voelen. Bij polyculturen kunnen eetbare gewassen tot wel 7 etages groeien: hoge bomen, lagere boometage, de struiklaag, de kruidlaag, bodembedekkers, ondergrondse gewassen en klimplanten. Elke plant vervult een andere functie om de grond, lucht en insecten om de planten gezond en vruchtbaar te houden en dieren hebben meerwaarde omdat ze gevallen fruit en larven van plaaginsecten opeten en de bodem bemesten. En dan melden zich ook nog ‘vergeten’ of nog nooit gegeten soorten zich zomaar vrijwillig aan!

‘Carbon farming’

Permanente polyculturen bouwen de bodem op, leggen daarin steeds meer koolstof vast – ‘carbon farming’ – wat een gunstig effect op het klimaat heeft. Ze zijn een ontwikkelingsperspectief voor de biologische landbouw, ze gaan voorbij het tijdperk van roof en compensatie en belichamen bij uitstek een generatieve economie, waarin ook werkelijk iets van waarde wordt voortgebracht.

Smeed ploegijzers om tot windmolens, laat de bodem verder met rust, houd haar bedekt, voed haar. Teel in 7 etages, gebruik meerjarige planten in grote diversiteit, zoek vruchtbare combinaties, ook met dieren, eet onkruiden, bewaar en ruil je eigen zaden en composteer, composteer, composteer. Koop producten van dichtbij huis, eet rauw voedsel, levend voedsel en kauw goed. En tuinier, pluk, kook, proef, eet en drink bij voorbaat in gezelschap.

Een voorbeeld: Polycultuur met vis- en groenteteelt



Simpel gezegd werkt het als volgt (zie afbeelding): in een bak worden vissen gekweekt (1), die verrijken het water waarin ze zwemmen met hun poep. Dit voedingrijke water wordt door het substraat geleid waarin de groente wortelt (2 en 3) die de voedingstoffen in het water gebruiken om te groeien. Het water wordt vervolgens nagezuiverd, bijvoorbeeld met planten (4) en schoon weer naar de vissen geleid om het zwemwater te verversen (1). En zo voort.

Bron: http://transitiontowns.nl/archief/9228

Een heel groen en inspirerend 2012 gewenst!!